Khiếu kiện yêu cầu hủy các Giấy khai sinh

Luật sư Tân Bình – Văn Phòng Luật Sư Trần Toàn Thắng bào chữa bị can bị cáo

Vụ án: “Khiếu kiện yêu cầu hủy các Giấy khai sinh “, giữa:

1. Người khởi kiện : Bà Nguyễn Thị Phương,

 Địa chỉ: nhà số 138 DH, xóm Liên Hương, thôn Dinh Hương, xã Đức Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.

 2. Người bị kiện: Ủy ban nhân dân phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai;

 3. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:

 3.1. Bà Ngô Thị Tha;

 3.2. Anh Nguyễn Thế Sinh,

 3.3. Anh Nguyễn Thế Tú (đã chết).

 Người đại diện hợp pháp của anh Tú là bà Ngô Thị Thà.

 Cùng địa chỉ: số 27/30 Lê Đại Hành, tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai.

 Nội dung vụ án:

 Bà Nguyễn Thị Phương là vợ hợp pháp của ông Nguyễn Thế Bình và có 02 con chung. Bà Phương và các con sống ở huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Ông Bình là quân nhân công tác tại tỉnh Gia Lai. Năm 2005 ông Bình chết. Năm 2015, anh Nguyễn Thể Sinh và Nguyễn Thế Tú (sống ở thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai) có đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai xác nhận các anh là con ruột của ông Bình với bà Ngô Thị Tha. Ngày 03/4/2015, Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án Hôn nhân gia đình số 155/2015/TLST-HNGĐ

“Tranh chấp yêu cầu truy nhận cha cho con”, sau đó chuyển vụ án cho Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang (nơi có địa chỉ cư trú của bà Phương) giải quyết theo thẩm quyền. Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang đã ban hành Thông báo thụ lý vụ án dân sự số 77/TB-TL-TA ngày 18/5/2015.

 Trước đó, UBND phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai đã ban hành Quyết định số 220/QĐ-UBND ngày 05/02/2015 và Quyết định số 1691/QĐ-UBND ngày 16/11/2015 hủy bỏ 02 Giấy khai sinh số 113 ngày. 19/6/1996 cho anh Nguyễn Thế Sinh và Giấy khai sinh số 209 ngày 16/10/1998 cho anh Nguyễn Thế Tú với lý do thời điểm bà Thành đi đăng ký khai sinh cho con là Nguyễn Thế Sinh và Nguyễn Thế Tú thì bà Tha không có hộ khẩu đăng ký thường trú tại phường Thống Nhất, thành phố Pleiku.

 Sau đó, ngày 25/01/2016, bà Ngô Thị Tha đã đăng ký hộ khẩu thường trú tại tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku nên ngày 05/4/2016 UBND phường Thống Nhất cấp lại Giấy khai sinh số 71 cho anh Nguyễn Thế Sinh và Giấy khai sinh số 72 cho anh Nguyễn Thế Tú có ghi tên cha là Nguyễn Thế Bình. Ngày 06/12/2016, bà Nguyễn Thị Phương có Đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố Pleiku hủy Giấy khai sinh số 71 và 72 ngày 05/4/2016 mà UBND phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai đã cấp cho anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú. Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án theo Thông báo số 04/2017/TLST-HC ngày 27/3/2019.

 Quá trình giải quyết vụ án:

 Bản án hành chính sơ thẩm số 03/2018/HC-ST ngày 21/11/2018, Tòa án nhân dân thành phố Pleiku và Bản án hành chính phủc thẩm số 02/2019/HC-PT ngày 13/6/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai đã bác đơn khởi kiện và kháng cáo của bà Nguyễn Thị Phương.

 Quyết định giám đốc thẩm số 01/2021/HC-GĐT ngày 01/02/2021 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, hủy toàn bộ Bản án hành chinh phúc thẩm và Bản án hành chính sơ thẩm nêu trên, giao hồ sơ vụ án cho Tỏa ăn cấp sơ thẩm giải quyết lại. Vấn đề cần rút kinh nghiệm: Điều 13 Luật Hộ tịch quy định: “Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người cha hoặc người mẹ thực hiện đăng ký khai sinh”, Điều 25 Nghị định 123/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy định chỉ tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch quy định: “Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi đã đăng ký khai sinh, kết hôn trước đây hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người yêu cầu thưởng trú, thực hiện đăng ký lại khai sinh, kết hôn”,

 Vì vậy, ngày 25/01/2016 khi đã có đăng ký cư trú hợp pháp tại Tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, bà Ngô Thị Tha đi kê khai, đăng ký đề nghị UBND phường Thống Nhất cấp lại Giấy khai sinh cho 02 con là Nguyễn Thế Sinh và Nguyễn Thế Tú nên UBND phường Thống Nhất có thẩm quyền khi xem xét cấp lại Giấy khai sinh theo yêu cầu của bà Tha là đúng.

 Theo quy định tại Điều 15 Nghị định 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 của Chính phủ quy định về việc Đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ như sau:

 “1. Ủy ban nhân dân cấp xã nơi trẻ đang cư trú có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ.

• Trường hợp chưa xác định được cha thì khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trắng

 Theo quy định tại Điều 29 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định những yêu cầu về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án gồm: “10. Yêu cầu xác định cha, mẹ cho con hoặc con cho cha, mẹ theo quy định của pháp luật về hôn nhân gia đình…”.

 Xét, ông Ngô Thế  Sau đó, ngày 25/01/2016, bà Ngô Thị Tha đã đăng ký hộ khẩu thường trú tại tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku nên ngày 05/4/2016 UBND phường Thống Nhất cấp lại Giấy khai sinh số 71 cho anh Nguyễn Thế Sinh và Giấy khai sinh số 72 cho anh Nguyễn Thế Tú có ghi tên cha là Nguyễn Thế Bình. Ngày 06/12/2016, bà Nguyễn Thị Phương có Đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố Pleiku hủy Giấy khai sinh số 71 và 72 ngày 05/4/2016 mà UBND phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai đã cấp cho anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú. Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án theo Thông báo số 04/2017/TLST-HC ngày 27/3/2019.

đang tồn tại hôn nhân hợp pháp có đăng ký kết hôn với bà Nguyễn Thị Phương tại huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang nên việc bả Ngô Thị Tha sống chung như vợ chồng với ông  Sau đó, ngày 25/01/2016, bà Ngô Thị Tha đã đăng ký hộ khẩu thường trú tại tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku nên ngày 05/4/2016 UBND phường Thống Nhất cấp lại Giấy khai sinh số 71 cho anh Nguyễn Thế Sinh và Giấy khai sinh số 72 cho anh Nguyễn Thế Tú có ghi tên cha là Nguyễn Thế Bình. Ngày 06/12/2016, bà Nguyễn Thị Phương có Đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố Pleiku hủy Giấy khai sinh số 71 và 72 ngày 05/4/2016 mà UBND phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai đã cấp cho anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú. Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án theo Thông báo số 04/2017/TLST-HC ngày 27/3/2019.

(nếu có) là vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng. Ông  Sau đó, ngày 25/01/2016, bà Ngô Thị Tha đã đăng ký hộ khẩu thường trú tại tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku nên ngày 05/4/2016 UBND phường Thống Nhất cấp lại Giấy khai sinh số 71 cho anh Nguyễn Thế Sinh và Giấy khai sinh số 72 cho anh Nguyễn Thế Tú có ghi tên cha là Nguyễn Thế Bình. Ngày 06/12/2016, bà Nguyễn Thị Phương có Đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố Pleiku hủy Giấy khai sinh số 71 và 72 ngày 05/4/2016 mà UBND phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai đã cấp cho anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú. Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án theo Thông báo số 04/2017/TLST-HC ngày 27/3/2019. chết năm 2005, năm 2016 bà Tha đi đăng ký khai sinh lại cho 02 con do bà Tha sinh ra là anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú nhưng không có chứng cứ, tài liệu chứng minh các con của bà Tha quan hệ huyết thống với ông  Sau đó, ngày 25/01/2016, bà Ngô Thị Tha đã đăng ký hộ khẩu thường trú tại tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku nên ngày 05/4/2016 UBND phường Thống Nhất cấp lại Giấy khai sinh số 71 cho anh Nguyễn Thế Sinh và Giấy khai sinh số 72 cho anh Nguyễn Thế Tú có ghi tên cha là Nguyễn Thế Bình. Ngày 06/12/2016, bà Nguyễn Thị Phương có Đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố Pleiku hủy Giấy khai sinh số 71 và 72 ngày 05/4/2016 mà UBND phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai đã cấp cho anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú. Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án theo Thông báo số 04/2017/TLST-HC ngày 27/3/2019.

. Trong khi bà Nguyễn Thị Phương (vợ hợp pháp của ông Bình Sau đó, ngày 25/01/2016, bà Ngô Thị Tha đã đăng ký hộ khẩu thường trú tại tổ 3, phường Thống Nhất, thành phố Pleiku nên ngày 05/4/2016 UBND phường Thống Nhất cấp lại Giấy khai sinh số 71 cho anh Nguyễn Thế Sinh và Giấy khai sinh số 72 cho anh Nguyễn Thế Tú có ghi tên cha là Nguyễn Thế Bình. Ngày 06/12/2016, bà Nguyễn Thị Phương có Đơn khởi kiện yêu cầu TAND thành phố Pleiku hủy Giấy khai sinh số 71 và 72 ngày 05/4/2016 mà UBND phường Thống Nhất, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai đã cấp cho anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú. Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án theo Thông báo số 04/2017/TLST-HC ngày 27/3/2019.

) trước đó đã không thừa nhận anh Sinh và anh Tú là con của ông Bình. Lẽ ra UBND phường Thống Nhất khi cấp Giấy khai sinh cho anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú phải để trống phần ghi về cha; trường hợp nếu bà Tha có yêu cầu xác định ông Bình là cha của anh Sinh và anh Tú thì phải gửi Đơn yêu cầu Tòa án thụ lý giải quyết việc dân sự (yêu cầu về hôn nhân và gia đình) truy nhận ông Bình là cha của anh Sinh và anh Tú mới đúng quy định của pháp luật. Việc UBND phường Thống Nhất lại cấp 02 Giấy khai sinh số 71 và số 72 ngày 05/4/2016 ghi cha của anh Sinh, anh Tú là ông “Nguyễn Thế Bình” là không đúng quy định của pháp luật về đăng ký khai sinh.

Ông Nguyễn Thế Bình chết năm 2005, năm 2015 anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú gửi đơn yêu cầu Tòa án nhân dân thành phố Pleiku xác định ông Bình là cha của anh Sinh và anh Tú và Tòa án nhân dân thành phố Pleiku thụ lý vụ án hôn nhân gia đình số 155/2015/TLST-HNGĐ ngày 03/4/2015 về “Tranh chấp yêu cầu truy nhận cha cho con “ có nguyên đơn là anh Sinh, anh Tú, bị đơn là bà Nguyễn Thị Phương. Sau đó, TAND thành phố Pleiku chuyển Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang giải quyết vụ án vì nơi bị đơn là bà Phương cư trú tại huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. TAND huyện Hiệp Hòa ban hành Thông báo thụ lý vụ án dân sự số 77/TB- TL-TA ngày 18/5/2015, (hiện tạm đình chỉ giải quyết tại Quyết định số 11/2016/QĐST-HNGĐ ngày 06/9/2016) là không đúng.

 Bởi lẽ:

 Theo quy định tại khoản 2 Điều 101 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định: “Tòa án có thẩm quyền giải quyết việc xác định cha, mẹ, con trong trường hợp có tranh chấp hoặc người được yêu cầu xác định là cha, mẹ, con đã chết và trường hợp quy định tại Điều 92 của Luật này…..

 Điều 92 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định: “Trong trường hợp có yêu cầu về việc xác định cha, mẹ, con mà người có yêu cầu chết thì người thân -thích của người này có quyền yêu cầu Tòa án xác định cha, mẹ, con cho người yêu cầu đã chết”.

 Lẽ ra, căn cứ quy định nêu trên của pháp luật, TAND thành phố Pleiku phải thụ lý việc dân sự về hôn nhân và gia đình “yêu cầu xác định cha cho con ” và căn cứ khoản 5, 6 Điều 68 Bộ luật Tố tụng dân sự quy định về tên gọi của đương sự trong việc dân sự để xác định Người yêu cầu: Anh Nguyễn Thế Sinh và anh Nguyễn Thế Tú; Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong việc dân sự: Ông Nguyễn Thế Bình (đã chết) mới đúng.

 Xét, việc dân sự về hôn nhân và gia đình “yêu cầu xác định cha cho con” theo yêu cầu của anh Nguyễn Thế Sinh, anh Nguyễn Thế Tú và vụ án hành chính do bà Nguyễn Thị Phương khởi kiện yêu cầu hủy 02 Giấy khai sinh số 71 và số 72 do UBND phường Thống Nhất cấp ngày 05/4/2016 có liên quan mật thiết với nhau. Để có đủ căn cứ xác định ông Bình có phải là cha của anh Sinh và anh Tú thì cần trưng cầu giám định để chứng minh mối quan hệ huyết thống giữa ông Bình và các anh Sinh và Tú hay không. Như vậy, việc UBND phường Thống Nhất khi cấp lại 02 Giấy khai sinh số 71 và số 72 ngày 05/4/2016 ghi ông Bình là cha của anh Sinh và anh Tú là vi phạm trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Lẽ ra, Tòa án nhân dân thành phố Pleiku phải giải quyết vụ án hành chính hủy 02 Giấy khai sinh để Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa khi thụ lý giải quyết việc dân sự “yêu cầu xác định cha cho con ” không bị vướng mắc vì sự tồn tại đang có hiệu lực pháp luật của 02 Giấy khai sinh số 71 và số 72.

 Theo quy định của pháp luật thi Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa phải thay đổi để thụ lý việc dân sự chứ không phải thụ lý vụ án dân sự như tại Thông báo số 77/TB-TL-TA ngày 18/5/2015. Sau khi giải quyết việc dân sự thì Tòa án nhân dân huyện Hiệp Hòa cần thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 101 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: “Quyết định của Tòa án về xác định cha, mẹ, con phải được gửi cho cơ quan đăng ký hộ tịch để ghi chủ theo quy định của pháp luật về hộ tịch; các bên trong quan hệ xác định cha, mẹ, con; cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự”. Tuy vậy, khi bà Nguyễn Thị Phương (vợ ông Bình) khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu Tòa án hủy 2 Giấy khai sinh nêu trên nhưng đều bị Tòa án hai cấp tỉnh Gia Lai bác yêu cầu khởi kiện là trái pháp luật.

Qua công tác kiểm sát vụ án hành chính và đơn đề nghị của đương sự, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng thấy có căn cứ để kháng nghị đối với Bản án hành chính phúc thẩm số 02/2019/HC-PT ngày 13/6/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai nên đã ban hành Kháng nghị giám đốc thẩm số 01/2021/HC-GĐT ngày 01/02/2021, đề nghị hủy cả 2 Bản án sơ thẩm và phúc thẩm của Tòa án nhân dân thành phố Pleiku và Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai để cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án và đã được Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận toàn bộ kháng nghị tại Quyết định giảm đốc thẩm số 01/2021/HC-GĐT ngày 01/02/2021.