Luật sư Tân Bình – Văn phòng Luật Sư Trần Toàn Thắng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong các vụ án hành chính
Vụ án: “Khiếu kiện các quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai”, giữa:
- Người khởi kiện : Ông Lê Văn Công;
Địa chỉ: 334 Lê Hồng Phong, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định
2. Người bị kiện:
– Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định.
– Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
3. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:
– Bà Trương Thị Xuân Thanh
Địa chỉ: 1119 Hùng Vương, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
Nội dung vụ án: Trước năm 1975, cha mẹ bà Trương Thị Xuân Thanh là ông Trương Khanh và bà Nguyễn Thị Đào có tạo lập 01 thửa đất tại tổ 02, khu vực 5, phường Nhơn Phú, thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định (trên đất có 01 ngôi nhà cấp 4). Sau khi cha mẹ qua đời để lại cho các con, trong đó có bà Thanh. Theo Bản đồ 299 thì thửa đất có số thửa là 461, tờ bản đồ số 08, diện tích 270m, loại đất thổ cư (T), sổ mục kê đứng tên chủ sử dụng là bà Nguyễn Thị Đào. Năm 2001, đo vẽ Bản đồ địa chính thì thửa đất nói trên được chỉnh lý thành thửa 266, diện tích 344,3m, loại đất thổ cư (T), đứng tên chủ sử dụng là bà Trương Thị Xuân Thanh. Diện tích đất chênh lệch tăng 74,3m giữa 02 lần đo vẽ là do sai số trong đo đạc.
Thửa đất số 198 diện tích 166,5m, loại đất trồng rau có nguồn gốc là của hộ ông Lê Ba. Ngày 12/10/2004, ông Lê Văn Công sang nhượng thừa đất số 198, từ bà Vũ Thị Hạt và ông Lê Thành Công (là vợ con ông Lê Ba), có viết giấy tay.
Năm 2005, ông Lê Văn Công và bà Trương Thị Xuân Thanh có thỏa thuận miệng hoán đổi đất cho nhau; theo đó bà Thanh cho ông Công sử dụng phần đất trống thuộc thửa đất số 266 nằm phía trước thửa đất số 198 để làm lối đi ra đường Hùng Vương (nay là phần đất trống nằm phía trước ngôi nhà cấp 4 của ông Công), ông Công hoán đổi phần đất nông nghiệp thuộc thửa đất số 198 nằm phía sau thửa đất số 266 cho bà Thanh sử dụng. Ông Công và bà Thanh đã thỏa thuận gộp thửa đất số 266 và thừa đất số 198 lại và chia làm 05 phần, ông Công lấy 01 phần với diện tích chiều ngang 4,4m X chiều dài 23,86m (vị trí sát thửa đất nhà ông Sang); còn bà Thanh lấy 04 phần còn lại. Năm 2005, bà Thanh có cho người xây dựng móng nhà trên phần đất đã phân chia của bà Thanh và ông Công; vợ chồng ông Công đã thanh toán tiền xây móng nhà cho bà Thanh là 9.629.000 đồng (có giấy viết nhận tiền). Ông Công đã xây dựng nhà ở (cấp 4) trên phần đất đã phân chia và cho người khác thuê mở cửa hàng. Bà Thanh cũng xây dựng 4 căn nhà cấp 4; 2 trong 4 căn nhà trên có phần diện tích là 33,3m xây trên phần đất mà ông Công đổi cho bà Thanh.
Năm 2010, ông Công làm đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với phần đất có diện tích 105m (bao gồm phần đất đã thỏa thuận phân chia giữa ông Công, bà Thanh và phần đất thuộc một phần thửa đất số 198) nhưng không được, do có tranh chấp với bà Thanh. Bà Thanh sau đó đã khởi kiện vụ án dân sự tại Tòa án nhưng không cung cấp tài liệu, chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện của mình nên Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn có Thông báo số 125/2011/TB-TA trả lại đơn khởi kiện cho bà Thanh. Bà Thanh khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn.
Ngày 14/6/2013, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định ban hành Quyết định số 7247/QĐ-UBND (viết tắt là QĐ 7247) về việc giải quyết tranh chấp đất giữa ông Công và bà Thanh. Tại Điều 1 của Quyết định nói trên có nội dung:
“Công nhận một phần nội dung đơn của bà Trương Thị Xuân Thanh tranh chấp quyền sử dụng đất với ông Lê Văn Công tại thửa đất số 266, tờ bản đồ số 08 thuộc tổ 2, khu vực 5, phường Nhơn Phú; theo đó công nhận quyền sử dụng diện tích đất của bà Thanh là 57,5m tại một phần thửa đất nêu trên; về
– Phần diện tích đất 57,5m mà ông Lê Văn Công đang tranh chấp với bà Trương Thị Xuân Thanh thuộc thửa 266, tờ bản đồ số 08 có nguồn gốc của gia đình bà Trương Thị Xuân Thanh sử dụng từ trước năm 1985 cho đến nay.
– Không công nhận nội dung đơn của ông Lê Văn Công yêu cầu công nhận quyền sử dụng đất đối với phần diện tích đất nói trên cho gia đình ông”.
Ngày 16/7/2014, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn ban hành Quyết định 4652/QĐ-UBND (viết tắt QĐ 4625) về việc điều chỉnh, bổ sung QĐ 7247 từ quyền sử dụng đất của bà Thanh thành quyền sử dụng đất của gia đình bà Thanh và tờ bản đồ số 08 thành tờ bản đồ số 28.
Ông Công khiếu nại đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định.
Ngày 04/7/2019, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định ban hành Quyết định số 2297/QĐ-UBND (viết tắt là QĐ 2297) về việc giải quyết khiếu nại của ông Công và bà Thanh có nội dung: Không công nhận nội dung đơn của ông Công khiếu nại yêu cầu hủy QĐ 7247; công nhận một phần nội dung đơn của bà Thanh, theo đó công nhận phần diện tích 49,2m2 đất trống cho gia đình bà Thanh thuộc thửa 266 có nguồn gốc của gia đình bà Thanh sử dụng trước năm 1975 đến nay và đề nghị bà Thanh tháo dỡ phần diện tích nhà (33,3m) thuộc thửa đất lúa 198 trả lại hiện trạng như ban đầu; công nhận một phần nội dung QĐ 4652.
Cho rằng việc giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất giữa ông Công và bà Thanh thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân chủ không thuộc thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định nên ông Công khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy QĐ 2297, QĐ 7247 và QĐ 4652.
Quá trình giải quyết vụ án:
Bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 13/7/2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định đã quyết định: “Bác yêu cầu khởi kiện của ông Lê Văn Công về việc yêu cầu Tòa án hủy Quyết định số 2297/QĐ-UBND ngày 04/7/2019 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định; Quyết định số 7247/QĐ-UBND ngày 14/6/2013 và Quyết định số 4652/QĐ-UBND ngày 16/7/2014 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định”.
Bản án hành chính phúc thẩm số 113/2021/HC-PT ngày 15/3/2021 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã quyết định: “Chấp nhận đơn kháng cáo của ông Lê Văn Công, Sữa Bản án hành chính sơ thẩm số 17/2020/HC-ST ngày 13/7/2020 của Tòa án nhân dân tỉnh Bình Định,Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Lê Văn Công. Hủy các Quyết định Quyết định số 7247/QĐ-UBND ngày 14/6/2013 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn về việc giải quyết tranh chấp đất giữa bà Trương Thị Xuân Thanh và ông Lê Văn Công tại tổ 2, khu vực 5, phường Nhơn Phú, thành phố Quy Nhơn; Quyết định số 4652/QĐ-UBND ngày 16/7/2014 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định về việc điều chỉnh, bổ sung Điều 1 của * QĐ 7247 và Quyết định số 2297/QĐ-UBND ngày 04/7/2019 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định về việc giải quyết khiếu nại của ông Công và bà Thanh “.
Vấn đề cần rút kinh nghiệm:
Do có việc thỏa thuận hoán đổi đất cho nhau; thanh toán tiền xây móng nhà và xây dựng nhà ở trên phần đất đã được hoán đổi như nội dung đã nêu trên nên quan hệ tranh chấp quyền sử dụng đất và tài sản trên đất giữa ông Công và bà Thanh là quan hệ dân sự. Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn giải quyết công nhận diện tích 57,5m đất đang tranh chấp phía trước nhà cấp 4 của ông Công cho gia đình bà Thanh là không có cơ sở, vi phần diện tích đất này ông Công và bà Thanh đã thừa nhận có thỏa thuận miệng hoán đổi quyền sử dụng đất với nhau. nội dung này cũng phù hợp với Báo cáo số 225/BC-STNMT ngày 20/12/2017 của Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Binh Định và kết luận tại Thông báo số 21/TB-UBND ngày 26/01/2918 của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cũng đã khẳng định: “Việc tranh chấp quyển sử dụng đất và tài sản trên đất giữa bà Trương Thị Xuân Thanh với ông Lê Văn Công tại tổ 2, khu vực 5, phường Nhơn Phủ, thành phố Quy Nhơn theo Hợp đồng thỏa thuận miệng hoán đổi đất vào năm 2005 là tranh chấp về dân sự; mặt khác diện tích đất mà các bên tự hoàn đổi hiện nay đã hình thành vật kiến trúc không thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính Nhà nước mà thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Giao UBND thành phố Quy Nhơn hủy Quyết định số 7247/QĐ- UBND ngày 14/6/2013 của Chủ tịch UBND thành phố Quy Nhơn về việc giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất giữa ông Lê Văn Công và bà Trương Thị Xuân Thanh và hướng dẫn các bên khởi kiện ra Tòa án nhân dân thành phố Quy Nhơn để được xem xét giải quyết theo quy định của pháp luật”.
Vì vậy Tòa án cấp phúc thẩm đã chấp nhận kháng cáo và yêu cầu khởi kiện của ông Lê Văn Công. Sửa Bản án hành chính sơ thẩm; tuyên hủy QĐ 7247 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn về việc giải quyết tranh chấp đất giữa bà Trương Thị Xuân Thanh và ông Lê Văn Công.
Do hủy QĐ 7247 nên các QĐ 4652 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định và QĐ 2297 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định là các Quyết định có liên quan nên cũng bị hủy.
Vấn đề rút kinh nghiệm trong vụ án này là: Theo khoản 1 Điều 203 Luật Đất đai 2013 quy định: “Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc cả một trong các loại giấy tở quy định tại Điều 100 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết, “. Trong vụ án này thẩm quyền thuộc về Tòa án nhân dân giải quyết nhưng Ủy ban nhân dân giải quyết là không đúng.
