Tranh Chấp Di Sản Thừa Kế Là Gì? Nguyên Nhân, Cách Giải Quyết Và Thủ Tục Khởi Kiện Mới Nhất 2025

Tìm hiểu chi tiết về tranh chấp di sản thừa kế: nguyên nhân, các dạng tranh chấp phổ biến, cách giải quyết theo pháp luật và hướng dẫn khởi kiện mới nhất trong năm 2025 giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bạn.

1. Khái niệm tranh chấp di sản thừa kế

Tranh chấp di sản thừa kế là mâu thuẫn phát sinh giữa những người có quyền, nghĩa vụ liên quan đến tài sản của người đã chết để lại. Đây là loại tranh chấp dân sự phổ biến và phức tạp vì liên quan trực tiếp đến quyền tài sản và mối quan hệ gia đình.

Theo Bộ luật Dân sự 2015, di sản thừa kế bao gồm:

– Tài sản riêng của người chết (nhà, đất, tiền, cổ phần, xe…);

– Phần tài sản của người chết trong khối tài sản chung với người khác.

Khi việc phân chia di sản không được sự đồng thuận giữa các bên, tranh chấp thừa kế sẽ phát sinh và cần được Tòa án giải quyết.

2. Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp di sản thừa kế

Các vụ tranh chấp di sản thừa kế thường bắt nguồn từ:

– Không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp dẫn đến tranh chấp tài sản sau khi người chết sau khi người để lại di sản mất.

– Mâu thuẫn trong việc xác định người thừa kế.

– Tài sản thừa kế bị chiếm hữu, tẩu tán.

– Mâu thuẫn trong định giá, xác định phần tài sản.

3. Các hình thức tranh chấp di sản thừa kế phổ biến

– Tranh chấp về người thừa kế: Ai được quyền hưởng?

– Tranh chấp về phần di sản được chia: Ai được bao nhiêu?

– Tranh chấp về tính hợp pháp của di chúc: Di chúc có hợp lệ không?

– Tranh chấp về việc quản lý, chiếm hữu di sản: Ai có quyền sử dụng tài sản?

4. Các bước giải quyết tranh chấp di sản thừa kế theo quy định pháp luật

Bước 1: Tự thương lượng, hòa giải trong gia đình

Pháp luật khuyến khích các bên thương lượng, hòa giải để tránh căng thẳng và tiết kiệm thời gian.

Bước 2: Khởi kiện tranh chấp thừa kế ra Tòa án

Nếu tranh chấp không được giải quyết bằng hòa giải, người có quyền lợi hợp pháp có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền.

Hồ sơ khởi kiện tranh chấp di sản thừa kế bao gồm:

Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (CCCD, CMND).

Di chúc (nếu có).

Đơn khởi kiện (theo mẫu), nêu rõ yêu cầu của bạn (Ví dụ: tuyên bố tôi là người thừa kế hoặc yêu cầu phân chia di sản…).

Giấy tờ chứng minh người để lại di sản đã qua đời (Giấy chứng tử).

Giấy tờ về quan hệ thừa kế (Giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, giấy chứng nhận kết hôn…).

Giấy tờ xác định di sản hợp pháp (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy tờ tài sản, hợp đồng, hóa đơn, chứng từ…).

Hồ sơ chứng minh việc đã tiến hành hòa giải (nếu có) hoặc yêu cầu hòa giải trước khi khởi kiện.

Thẩm quyền của Tòa án:

– Nếu tranh chấp liên quan đến nhà đất – nộp đơn tại Tòa án nơi có tài sản.

– Nếu tranh chấp về tài sản khác – nộp đơn tại Tòa án nơi bị đơn cư trú/làm việc.

– Nếu có yếu tố nước ngoài hoặc phức tạp – Tòa án nhân dân cấp tỉnh giải quyết.

Bước 3: Nộp tiền tạm ứng án phí

Sau khi nhận được thông báo về việc nộp tiền tạm ứng án phí do Tòa án gửi đến, người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm tại Phòng Thi hành án dân sự.

Khi nộp xong, bạn nộp biên lai tạm ứng án phí cho Tòa án.

Tòa án sẽ ra Quyết định thụ lý vụ án và thông báo cho các bên liên quan. Từ thời điểm này, vu án chính thức được đưa vào quy trình tố tụng.

Bước 4: Giai đoạn hòa giải và thu thập chứng cứ

Sau khi thụ lý, Tòa án tiến hành:

Lấy lời khai của người khởi kiện, bị kiện, người có quyền và nghĩa vụ liên quan;

Thu thập chứng cứ, yêu cầu định giá tài sản, xác minh nguồn gốc di sản;

Tổ chức phiên hòa giải.

Xét xử sơ thẩm: Nếu hòa giải không thành, Tòa án sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm. Các bên sẽ trình bày quan điểm, đưa ra chứng cứ và luật sư sẽ bào chữa, bảo vệ quyền lợi cho các bên.

Sau khi xét xử, Tòa án sẽ ra bản án quyết định về việc phân chia tài sản thừa kế.

5. Thời hiệu khởi kiện tranh chấp di sản thừa kế

Theo Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015:

– Thời hiệu yêu cầu chia di sản:

30 năm đối với bất động sản;

10 năm đối với động sản.

– Quá thời hạn này, di sản thuộc quyền sở hữu của người đang quản lý hợp pháp.

6. Khi khởi kiện tranh chấp di sản thừa kế, bạn cần lưu ý các vấn đề sau:

Đối với bất động sản là 30 năm, 10 năm đôi với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất đết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản.

Di chúc cần xem xét tính hợp pháp nếu muốn hủy di chúc. Trường hợp di chúc không hợp pháp thì không chấp nhận thừa kế chia theo di chcus mà phải chia thừa kế theo pháp luật.

Phân chia di sản khi có nhiều người thừa kế sẽ dễ xảy ra mâu thuẫn: khuyến nghị hòa giải trước khi khởi kiện để tiết kiệm thời gian, chi phí và giữ gìn quan hệ gia đình.

7. Dịch vụ luật sư hỗ trợ

Nếu bạn cần hỗ trợ: Soạn đơn khởi kiện, chuẩn bị hồ sợ, đại diện nộp hồ sơ, tham gia phiên tòa…Hãy liên hệ Văn phòng Luật sư Trần Toàn Thắng để được tư vấn, hỗ trợ và giải đáp thắc mắc.

Chúng tôi cam kết bảo mật thông tin và quyền lợi của khách hàng.

8. Kết luận

Tranh chấp di sản thừa kế là vấn đề pháp lý nhạy cảm, ảnh hưởng đến tình cảm và quyền lợi của nhiều người. Việc hiểu rõ quy định pháp luật, chuẩn bị hồ sơ hợp lệ và khởi kiện đúng quy trình sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.