Án phí trong vụ án dân sự

Nội dung vụ án :

Trong quá trình giải quyết vụ án Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB) và bà Nguyễn Thị Ký, ông Nguyễn Trọng Cần đã thỏa thuận được TAND Tp. Quy Nhơn ban hành Quyết định công nhận sự thỏa thuận giữa các đương sự có nội dung như sau: “Bà Nguyễn Thị Ký và ông Nguyễn Trọng Cần có nghĩa vụ trả cho Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam 9.332.184.744 đồng. Về án phí bà Nguyễn Thị Ký và ông Nguyễn Trọng Cần thỏa thuận chịu 29.333.000đ đã được xét giảm ½ do hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn được UBND phường xác nhận. Trả lại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam tiền tạm ứng án phí là 58.561.000đ theo biên lai số 00883 ngày 6/5/2015 của Chi cục thi hành án dân sự thành phố Quy Nhơn.

Những vấn đề pháp lý :

Theo khoản 11 Điều 27 Pháp lệnh án phí, lệ phí Tòa án quy định: “Các bên đương sự thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết vụ án trong trường hợp Tòa án tiến hành hòa giải trước khi mở phiên tòa thì phải chịu 50% mức án phí quy định”.

Trong vụ án này tổng số tiền án phí các bên đương sự phải nộp là 58.666.000đ. Trong đó, bên nguyên đơn và bị đơn mỗi bên có nghĩa vụ nộp 50% tiền án phí là 29.333.000đ. Tại biên bản hòa giải thành, Tòa án có ghi nhận sự thỏa thuận của các đương sự là bên bị đơn có nghĩa vụ nộp thay tiền án phí cho bên nguyên đơn là 29.333.000đ.

Căn cứ theo điểm b, khoản 4, Điều 5 Nghị quyết số 01/2012/NQ-HĐTP ngày 13/6/2012 của Hội đồng Thẩm phán – TANDTC hướng dẫn áp dụng án phí, lệ phí quy định: “Trường hợp các đương sự thỏa thuận với nhau về việc nộp án phí, lệ phí để nhằm mục đích trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước, nếu có người thỏa thuận nộp thay án phí, lệ phí và có đơn đề nghị miễn nộp một phần án phí, lệ phí thì Tòa án chỉ cho miễn nộp một phần án phí, lệ phí mà theo quy định người này phải chịu nếu họ có đủ điều kiện quy định tại Điều 14 của Pháp lệnh; còn phần án phí, lệ phí mà họ nhận nộp thay cho người khác thì Tòa án không cho miễn nộp”.

Việc bị đơn có đơn xin giảm án phí vì điều kiện kinh tế khó khăn được chính quyền địa phương xác nhận.Lẽ ra, áp dụng quy định tại khoản 3 Điều 14Pháp lệnh án phí, lệ phí Tòa án: “Mức tiền được miễn quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này không được vượt quá 50% mức tiền tạm ứng án phí, tiền tạm ứng lệ phí, án phí, lệ phí Tòa án mà người đó phải nộp” thì TAND Tp. Quy Nhơn chỉ có quyền xét giảm tối đa 50% nghĩa vụ nộp tiền án phí theo quy định mà bị đơn phải có nghĩa vụ nộp là 29.333.000 đồng (tức là được giảm 29.333.000 đồng x 50% = 14.666.500 đồng) còn khoản tiền án phínhận nộp thay cho nguyên đơn thì ông Cần, bà Ký phải có nghĩa vụ nộp đủ là 29.333.000 đồng.

Như vậy, bên bị đơn phải nộp tổng cộng 2 khoản là: 29.333.000 đồng +14.666.500 đồng  =  43.999.500 đồng. Nhưng TAND thành phố Quy Nhơn xét miễn giảm cho bên bị đơn chỉ còn phải nộp 29.333.000 đồng tiền án phí là không đúng quy định pháp luật, làm thất thu khoản tiền án phí nộp vào ngân sách nhà nước là 14.666.500 đồng.

Luật sư Tân Bình – Văn phòng luật sư Trần Toàn Thắng