Tranh chấp Hợp đồng bảo hiểm: Bài học kinh nghiệm từ vụ kiện tàu cá BV-92379-TS tại Bà Rịa – Vũng Tàu

Trong bối cảnh ngành hàng hải ngày càng phát triển, các hợp đồng bảo hiểm tàu cá đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp các chủ tàu giảm thiểu rủi ro tài chính khi xảy ra sự cố. Tuy nhiên, không phải lúc nào việc bồi thường bảo hiểm cũng diễn ra suôn sẻ. Vụ án “Tranh chấp hợp đồng bảo hiểm” của tàu cá BV-92379-TS tại Tòa án nhân dân thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là một minh chứng rõ nét cho những phức tạp có thể phát sinh.

1. Từ thời điểm thụ lý đến Quyết định đưa vụ án ra xét xử

– Ngày vụ án được thụ lý: 01/04/2022.

– Ngày Quyết định đưa vụ án ra xét xử: 12/08/2024.

2. Thành phần Hội đồng xét xử sơ thẩm

Hội đồng xét xử sơ thẩm gồm có:

– Đại diện Viện kiểm sát nhân dân thành phố Vũng Tàu: Ông Nguyễn Văn S – Kiểm sát viên.

– Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa: Bà Ngô Thị Minh Hải.

– Các Hội thẩm nhân dân: Ông Đặng Ngọc Thương và bà Văn Thị Ngọc Hà.

– Thư ký phiên tòa: Ông Hoàng Văn Vững.

3. Tóm tắt nội dung vụ án

Vụ án xoay quanh tranh chấp giữa nguyên đơn là ông Phạm Đức P (chủ tàu cá BV-92379-TS) và bị đơn là Tổng Công ty B2 (đại diện là Công ty B3). Ngày 24/2/2020, ông P ký Hợp đồng bảo hiểm số 3706959 với Công ty B3 cho tàu cá BV-92379-TS với số tiền bảo hiểm 400.000.000 đồng (thân tàu 395.000.000 đồng, máy tàu 5.000.000 đồng), thời hạn bảo hiểm từ 24/2/2020 đến 15/2/2021. Ông P đã đóng đủ tiền bảo hiểm.

Ngày 21/12/2020, tàu BV-92379-TS xuất bến tại P, trên tàu có 05 thuyền viên, không có máy trưởng. Ngày 22/12/2020, tàu bị hỏng hộp số nên ông P cho tàu chạy vào bãi ngang Mũi Đ để sửa chữa, sau khi sửa xong khoảng 12 giờ cùng ngày, tàu tiếp tục hoạt động khai thác thủy sản. Đến 15 giờ ngày 23/12/2020, do thời tiết xấu, ông P cho tàu ngừng hoạt động về neo đậu tại bãi ngang Mũi Đ để tránh bão. Khoảng 01 giờ 48 phút ngày 24/12/2020, sóng to gió lớn, tàu bị đứt neo, trôi dạt và mắc cạn tại khu vực mũi H, gây thiệt hại toàn bộ tàu. Sau tai nạn, ông P đã báo cho Đồn biên phòng T6, Bình Thuận và Công ty B3, đồng thời nhiều lần yêu cầu trả tiền bảo hiểm nhưng bị từ chối với lý do tàu không có thuyền trưởng và/hoặc máy trưởng, thuộc trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm.

Tại phiên tòa, nguyên đơn yêu cầu Tòa án buộc Tổng Công ty B2 phải trả 387.100.000 đồng (tiền bảo hiểm thân vỏ 395.000.000 đồng trừ 2% khấu trừ). Ông P tự nguyện rút yêu cầu trả 5.000.000 đồng tiền bảo hiểm máy tàu. Công ty B3 xác nhận tàu bị tổn thất toàn bộ nhưng không đồng ý bồi thường vì lý do tàu không có máy trưởng vào thời điểm xảy ra tổn thất, thuộc trường hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm theo Mục 6, Điều 8, Chương III Qui tắc Bảo hiểm thân tàu cá QTTC/BV-2016 của BHBV.

4. Diễn biến và các mốc thời gian quan trọng

– 24/2/2020: Ông Phạm Đức P ký Hợp đồng bảo hiểm số 3706959 với Công ty B3.

– 21/12/2020: Tàu BV-92379-TS xuất bến, trên tàu có 05 thành viên, không có máy trưởng.

– 22/12/2020: Tàu bị hỏng hộp số nên ông P cho tàu chạy vào bãi ngang Mũi Đ để sửa chữa, sau khi sửa xong khoảng 12 giờ cùng ngày, tàu tiếp tục hoạt động khai thác thủy sản.

– Đến 15 giờ ngày 23/12/2020: do thời tiết xấu, ông P cho tàu ngừng hoạt động về neo đậu tại bãi ngang Mũi Đ để tranh bảo.

– 24/12/2020: Tàu bị đứt neo, trôi dạt, mắc cạn và chìm đắm, nước ngập vài các khoang hầm. Ông P cùng các thuyền viên tìm mọi cách trực vớt tàu nhưng không được nên ông bỏ tàu và xác định tàu bị thiệt hại toàn bộ.

– 14/10/2021: Công ty B3 có văn bản từ chối trả tiền bảo hiểm vì lý do: “Tàu không có thuyền trưởng và/ hoặc máy trưởng”, trường hợp của nguyên đơn nằm trong khoản loại trừ trách nhiệm của Bảo hiểm B việt.

– 01/04/2022: Vụ án được thụ lý số 65/2022/TLST-DS.

– 12/08/2024: Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 142/2024/QĐXXST-DS.

– 15/8/2024: Giấy ủy quyền số 4407/UQ-BHBV của bị đơn.

– 27/08/2024: Tòa án nhân dân thành phố Vũng Tàu xét xử sơ thẩm công khai vụ án.

5. Nhận định của Tòa án

Tòa án xác định quan hệ pháp luật là “Tranh chấp hợp đồng bảo hiểm” và Tòa án nhân dân thành phố Vũng Tàu có thẩm quyền giải quyết vụ án. Hợp đồng bảo hiểm được giao kết ngày 24/02/2020 và sự kiện bảo hiểm xảy ra ngày 24/12/2020, do đó Tòa án áp dụng Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 để giải quyết.

Tòa án nhận định rằng tàu cá BV-92379-TS thuộc quyền sở hữu của ông P và đã được cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm. Sự kiện tai nạn xảy ra do bão tố, sóng to, gió lớn làm tàu bị đứt neo, trôi dạt và mắc cạn, gây thiệt hại toàn bộ. Ông P đã nỗ lực trục vớt nhưng không thành, việc xác định thiệt hại toàn bộ là hợp lý. Công ty B3 cũng đồng ý với ý kiến của nguyên đơn về việc xác định tổn thất của tàu là toàn bộ.

Về lý do từ chối bồi thường của Công ty B3 (tàu không có máy trưởng), Tòa án nhận thấy quy tắc loại trừ trách nhiệm bảo hiểm áp dụng nếu tổn thất xảy ra do lỗi của con người khi tàu đang hoạt động khai thác thủy sản. Tuy nhiên, tại thời điểm tai nạn, tàu không hoạt động mà đang neo đậu tránh bão, và nguyên nhân tai nạn là do sự kiện bất khả kháng (thiên tai, bão tố) chứ không phải do lỗi thiếu máy trưởng. Tòa án cũng nhấn mạnh rằng sự kiện tổn thất thuộc trường hợp được bảo hiểm theo Điều 3, Mục 1, Điểm g của Quy tắc bảo hiểm, quy định về bồi thường cho tổn thất do bão tố, sóng thần, gió lốc.

Mặt khác, Tòa án nhận định Công ty B3 đã không cung cấp được chứng cứ về việc đã giao bản quy tắc và giải thích các điều khoản loại trừ cho ông P. Theo khoản 2 Điều 16 Luật Kinh doanh bảo hiểm, điều khoản loại trừ trách nhiệm bảo hiểm phải được quy định rõ trong hợp đồng và doanh nghiệp bảo hiểm phải giải thích rõ cho bên mua bảo hiểm khi giao kết hợp đồng. Do đó, theo Điều 21 Luật Kinh doanh bảo hiểm, nếu điều khoản không rõ ràng thì sẽ được giải thích theo hướng có lợi cho bên mua bảo hiểm.

6. Quyết định của Tòa án

Căn cứ vào các quy định pháp luật, Tòa án nhân dân thành phố Vũng Tàu quyết định:

Quyền kháng cáo: Nguyên đơn, bị đơn có quyền kháng cáo trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày tuyên án; đối với đương sự vắng mặt tại phiên tòa thì thời hạn kháng cáo được tính từ ngày nhận được bản án hoặc bản án được niêm yết.

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Phạm Đức P về việc “Tranh chấp Hợp đồng bảo hiểm” với Tổng Công ty B2.

Buộc Tổng Công ty B2 phải thanh toán cho ông Phạm Đức P số tiền bảo hiểm thân tàu cá BV-92379-TS là 387.100.000 đồng.

Đình chỉ yêu cầu buộc Tổng Công ty B2 phải thanh toán 5.000.000 đồng tiền bảo hiểm máy tàu cá BV-92379-TS của ông Phạm Đức P.

Chi phí tố tụng: Buộc bị đơn phải thanh toán lại cho nguyên đơn tiền xem xét thẩm định tại chỗ 6.000.000 đồng.

Án phí dân sự: Tổng Công ty B2 phải chịu 19.355.000 đồng tiền án phí sơ thẩm.

7. Bài học rút ra

Vụ án này mang lại nhiều bài học quý giá cho cả bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm:

Quyền và nghĩa vụ của các bên: Cả bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm cần nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình theo hợp đồng bảo hiểm và quy định pháp luật liên quan để bảo vệ lợi ích hợp pháp.

Minh bạch trong hợp đồng và quy tắc bảo hiểm: Doanh nghiệp bảo hiểm cần đảm bảo rằng các điều khoản trong hợp đồng, đặc biệt là các điều khoản loại trừ trách nhiệm, phải được giải thích rõ ràng và minh bạch cho bên mua bảo hiểm. Việc không chứng minh được đã giải thích rõ ràng có thể dẫn đến việc Tòa án giải thích theo hướng có lợi cho bên mua bảo hiểm.

Phân biệt lỗi con người và sự kiện bất khả kháng: Các quy tắc loại trừ trách nhiệm bảo hiểm cần được áp dụng chính xác. Trong trường hợp này, việc tàu không có máy trưởng không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra thiệt hại do sự kiện bất khả kháng (bão tố, thiên tai), do đó không thể dùng làm cơ sở để từ chối bồi thường.

Tầm quan trọng của bằng chứng: Các bên cần thu thập và cung cấp đầy đủ bằng chứng liên quan đến sự kiện bảo hiểm, bao gồm báo cáo tai nạn, biên bản giám định, và các tài liệu khác để chứng minh nguyên nhân và mức độ thiệt hại.

Giải quyết tranh chấp: Khi có tranh chấp, các bên nên chủ động đối thoại và cung cấp thông tin để Tòa án có cơ sở giải quyết một cách công bằng và đúng pháp luật.

8. Luật Sư Tân Bình – Hỗ Trợ Pháp Lý Chuyên Nghiệp

Nếu bạn đang tìm kiếm luật sư chuyên nghiệp để hỗ trợ trong các vụ án liên quan đến Quận Tân Bình hoặc ngoài địa bàn, hãy liên hệ ngay với Luật sư Tân Bình. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý, Luật sư Tân Bình sẽ giúp bạn giải quyết tranh chấp nhanh chóng và bảo vệ quyền lợi tốt nhất. Quy trình tư vấn tại Văn phòng Luật sư của chúng tôi:

1/ Tiếp nhận yêu cầu tư vấn của khách hàng: 

(I) Khách hàng có thể liên hệ qua điện thoại, email hoặc đến trực tiếp văn phòng để đặt lịch hẹn tư vấn. 

(II) Luật sư sẽ lắng nghe và ghi nhận thông tin ban đầu về vụ việc của khách hàng.

2/ Tư vấn điều kiện chấp nhận yêu cầu từ Tòa: Đánh giá khả năng được chấp nhập yêu cầu với mức chia tài sản cao nhất nhưng đóng án phí thấp nhất dựa trên trường hợp thực tế của khách hàng.

3/ Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ: bào gồm đơn khởi kiện; giấy tờ chứng minh mối quan hệ với bị đơn, người có quyền và nghĩa vụ liên quan (nếu có), và các tài liệu cần thiết khác.

4/ Làm việc với cơ quan tố tụng: nộp hồ sơ và theo dõi kết quá đối với một số trường hợp tài sản tranh chấp vướng pháp lý như đóng tiền sử dụng đất, tài sản tranh chấp được nhân thừa kế chưa sang tên hay nợ nghĩa vụ tài chính đối với cơ quan thuế,….

5/ Xử lý các vấn đề phát sinh: hỗ trợ khiếu nại nếu bị từ chối thụ lý hoặc gặp khó khăn trong việc xin cấp các giấy tờ làm chứng cứ khi khởi kiện tại Tòa

6/ Đại điện khách hàng: trong các giai đoạn tố tụng liên quan nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Việc Văn phòng Luật sư Trần Toàn Thắng cùng khách hàng giải quyết tranh chấp chia tài thừa kế không chỉ giúp khách hàng tiết kiệm thời gián và tiền bạc mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý nếu có luật sư giàu kinh nghiệm đồng hành. Hãy liên hệ ngay với Văn phòng Luật sư Trần Toàn Thắng để được tư vấn miễn phí và hỗ trợ tận tình!

Chúng tôi cam kết bảo mật thông tin và quyền lợi của khách hàng.