NỘI DUNG VỤ ÁN
Nguyên đơn ông Lê Quang Minh khởi kiện yêu cầu bà Lê Thị Thiện chấm dứt hành vi cản trở quyền sử dụng đất và công nhận nguyên đơn là người đang sử dụng đất hợp pháp đối với diện tích 457m2 nằm trong diện tích đất 1.042m2 tại thửa đất số 685, tờ bản đồ số 24, ở thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam vì diện tích đất này do nguyên đơn khai hoang năm 1993 và sử dụng ổn định làm nơi ép mía, trồng cây lâu năm, cây hàng năm và yêu cầu hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà Thiện năm 1998.
Bị đơn bà Thiện cho rằng, năm 1998 Bà được ông Y, ông Hòa và ông Minh đồng ý cho đất để làm nhà ở. Sau đó, cơ quan chức năng đã thu hồi đất của ông Y, ông Hòa và ông Minh và hộ bà Thiện đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 1998. Nhưng ông Minh ngăn cản nên Bà chỉ làm nhà trên phần đất của ông Y và ông Hòa, còn ông Minh sử dụng phần đất tranh chấp. Bà và ông Minh đã nhiều lần xảy ra xô xát. Bà là người nộp thuế, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích đất tranh chấp nên không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.
QUÁ TRÌNH GIẢI QUYẾT CỦA TÒA ÁN
Tại Bản án dân sự sơ thẩm số 52/2021/DS-ST ngày 27/9/2021 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam, quyết định:
“Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn Lê Quang Minh, buộc bà Lê Thị Thiện chấm dứt hành vi cản trở ông Lê Quang Minh thực hiện quyền sử dụng diện tích đất tranh chấp 457m, trong tổng diện tích 1.042m2 đất, thuộc thừa số 685, tờ bản đồ số 24, tại thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam; xác định ông Lê Quang Minh là người đang sử dụng hợp pháp đối với 457m đất, trong tổng diện tích 1.042m2 đất, thuộc thừa số 685, tờ bản đồ số 24, tại thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam. Ông Lê Quang Minh có nghĩa vụ kê khai, đăng ký, lập thủ tục đề nghị cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích đất đang sử dụng theo pháp luật quy định (tử cận, tọa độ 457m đất được thể hiện trong sơ đồ, bản vẽ kèm theo bản án).
Chấp nhận quan điểm của nguyên đơn, hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Ủy ban nhân dân huyện Quế Sơn cấp cho hộ bà Lê Thị Thiện ngày 20/10/1998, liên quan đến phần diện tích đất tranh chấp 457m2 trong tổng diện tích 1.042m, thuộc thừa 685, tờ bản đồ số 24, tại thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam”.
Ngoài ra bản án còn tuyên về án phí theo quy định.
Ngày 28/9/2021, bị đơn bà Lê Thị Thiện kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.
Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đề nghị: Căn cứ khoản 2 Điều 308 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015; chấp nhận kháng cáo của bị đơn bà Lê Thị Thiện; sửa toàn bộ bản án sơ thẩm theo hướng không chấp nhận đơn khởi kiện của nguyên đơn.
Bản án dân sự phúc thẩm số 92/2022/DS-PT ngày 07/4/2022 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng, quyết định:
“Căn cứ khoản 2 Điều 308, Điều 309 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015;
Chấp nhận kháng cáo của bà Lê Thị Thiện, sửa toàn bộ Bản án dân sự sơ số 52/2021/DS-ST ngày 27/9/2021 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Nam.
1. Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn ông Lê Quang Minh về việc buộc bà Lê Thị Thiện chấm dứt hành vi cản trở ông Lê Quang Minh thực hiện quyền sử dụng diện tích đất tranh chấp 457m, trong tổng diện tích 1.042m đất, thuộc thửa số 685, tờ bản đồ số 24, tại thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam.
Xác định bà Lê Thị Thiện là người sử dụng hợp pháp đối với 457 m2 đất, trong tổng diện tích 1.042m đất, thuộc thửa số 685, tờ bản đồ số 24, tại thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam.
2. Bác yêu cầu của ông Lê Quang Minh về việc hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Ủy ban nhân dân huyện Quế Sơn cấp cho hộ bà Lê Thị Thiện vào Sổ số 00278/QSDĐ/QP3/QS ngày 28/10/1998, liên quan đến phần diện tích đất tranh chấp 457mỉ trong tổng diện tích 1.042m, thuộc thửa 685, tờ bản đồ số 24, tại thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam”.
NHỮNG VẤN ĐỀ CẢN RÚT KINH NGHIỆM
Diện tích đất tranh chấp 457m2 nằm trong diện tích đất 1.042m thuộc thửa đất số 685, tờ bản đồ số 24, tại thôn Mộc Bài, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam đã được Ủy ban nhân dân huyện Quế Sơn cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ bà Lê Thị Thiện ngày 28/10/1998 theo Nghị định 64/CP. Bà Lê Thị Thiện đã xây dựng một nhà cấp 4, trồng hoa màu và đóng thuế đến khi xảy ra tranh chấp.
Tại văn bản ngày 22/6/2021 của UBND huyện Quế Sơn, xác định: Trên cơ sở đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất của bà Lê Thị Thiện ngày 20/8/1997, được UBND xã Quế Phú xác nhận ngày 17/9/1997 và hồ sơ địa chính thực hiện theo Nghị định số 64/CP của Chính phủ, UBND huyện Quế Sơn đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Lê Thị Thiện ngày 28/10/1998 đối với thửa đất 685, tờ bản đồ số 24, diện tích 1.042m3 loại đất ở + đất vườn là thực hiện đúng theo quy định của luật đất đai năm 1993 và các văn bản hướng dẫn thi hành là phù hợp với xác nhận ngày 11/3/2022 về nguồn gốc sử dụng đất của ông Nguyễn Văn Tấn, nguyên Phó Chủ tịch UBND xã Quế Phú về nguồn gốc sử dụng đất của bà Thiện.
Ông Lê Quang Minh cho rằng diện tích đất 457m do ông khai hoang năm 1993, (án sơ thẩm nhận định từ 1980) và sử dụng ổn định làm nơi ép mía, trồng cây lâu năm, cây hàng năm, nhưng không có bất cứ một tài liệu gì để chứng minh quyền sử dụng đất và tài sản có trên đất. Lời khai của ông Minh mâu thuẫn với ý kiến của đại diện UBND huyện Quế Sơn tại biên bản hòa giải ngày 13/11/2020, UBND huyện Quế Sơn xác định diện tích đất cấp GCNQSDĐ cho bà Thiện chỉ là một thửa số hiệu 685, tờ bản đồ 24 có diện tích 1.024mỉ (không có thửa nào diện tích 457m).
Việc UBND huyện Quế Sơn cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà Lê Thị Thiện theo Nghị định số 64/CP ngày 27/9/1993 của Chính phủ là đúng quy định vì diện tích đất cấp cho hộ bà Lê Thị Thiện là đất do Nhà nước quản lý chứ không phải đất của ông Lê Quang Minh và thực tế bà Thiện đã làm nhà ở từ khi được cấp đất nên Bản án dân sự phúc thẩm số 92/2022/DS-PT ngày 07/4/2022 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã sửa bản án sơ thẩm; bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.
