Năm 2025, Tòa án nhân dân khu vực 1 – Thành phố Cần Thơ đã xét xử một vụ án tranh chấp di sản thừa kế đặc biệt giữa các anh chị em trong cùng một gia đình (Bản án số 118/2025/DSST). Vụ việc xoay quanh quanh vấn đề yêu cầu chia di sản bằng hiện vật và hoàn lại số tiền tương đương giá trị căn nhà cho người em.
Thành phần hội đồng xét xử sơ thẩm
– Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa: Bà Cao Thị Minh Trúc
– Các hội thẩm nhân dân: – Bà Nguyễn Thị Mai Hồng
– Ông Lê Anh Khoa
– Thư ký phiên tòa: Ông Phạm Anh Duy – Cán bộ Tòa án nhân dân Khu vực 1 – Cần Thơ.
Đại diện Viện Kiểm Sát Khu vực 1 – Cần Thơ: Ông Lê Hoàng Dung
Thời gian thụ lý và xét xử
– Vụ án được Tòa án nhân dân khu vực 1 – Cần Thơ thụ lý số 537/2025/TLST-DSST ngày 09 tháng 6 năm 2025 về việc “Tranh chấp di sản thừa kế”.
– Theo quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm số 343/2025/QĐST-DS ngày 16 tháng 8 năm 2025. Phiên tòa xét xử sơ thẩm diễn ra công khai vào ngày 05 tháng 9 năm 2025.
Với sự có mặt của
– Nguyên đơn: Bà Nguyễn Thị Kim H, sinh năm 1975.
– Bị đơn: Ông Nguyễn Minh H1, sinh năm 1980.
– Cùng sự có mặt của một số người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Tóm tắt vụ án
Theo đơn khởi kiện ngày 14 tháng 4 năm 2025, nguyên đơn (bà H) trình bày: Được tặng cho ½ quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất từ hợp đồng tặng cho của mẹ là bà Huỳnh Thị K. Đồng thời bà Huỳnh Thị K còn lập văn bản tặng cho quyền hưởng di ản thừa kế phần bà K được hướng từ kỷ phần thừa kế của chồng là ông Nguyễn Văn T2 cho bà Nguyễn Thị Kim H.
Các anh em của bà H (bao gồm bà Nguyễn thị Kim H2, ông Nguyễn Minh H3, bà nguyễn Thị Kim H4, ông Nguyễn Minh H5, bà Nguyễn Thị Kim H6, bà Nguyễn Thị Kim H7) cũng có văn bản tặng cho quyền hưởng di sản thừa kế kỷ phần của họ được hưởng từ di sản của ông Nguyễn Văn T2 cho bà Nguyễn Thị Kim H.
Bà H yêu cầu được nhận di sản bằng hiện vật và hoàn lại giá trị bằng tiền cho ông Nguyễn Minh H1 (em bà H) kỷ phần mà ông được hưởng theo giá đã định tại chứng thư thẩm định gia do Công ty Cổ phần D thực hiện.
Tuy nhiên, bị đơn (ông H1) không đồng ý việc nhận di sản của ông bằng giá trị. Hiện ông không có chỗ ở, gia đình còn có vợ và 02 con nên yêu cầu được nhận bằng giá tri hiện vật là quyền sử dụng đất.
Nhận định của Tòa án
– Về nội dung: Nhận thấy, di sản là thửa đất với diện tích 103m2 loại đất ở đô thị; nhà trên đất với tổng diện tích sử dụng 141,24m2, diện tích xây dựng 100,57m2. Như vậy kỷ phần về quyền sử dụng đất bị đơn ông Nguyễn Minh H1 được hưởng là: 103m2/2 = 51m2/9 = 5,722m2, không đủ hạn mức diện tích tách thủa quy định tại quyết định số 20.2024/QĐ-UBND ngày 11/10/2024 của Ủy ban nhân dân Thành phố C. Mặt khác diện tích này quá nhỏ để đảm bảo nhu cầu sử dụng cơ bản. Nên yêu cầu nhận kỷ phần bằng hiện vật của ông H1 là không có cơ sở chấp nhận.
Quyết định của Tòa án sơ thẩm
Căn cứ Điều 26, 35, 147, 165, 273 Bộ luật tố tụng dân sự;
Điều 611, 612, 613, 651, 652 Bộ luật dân sự 2015.
Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban thường vụ Quốc Hội.
Tòa án nhân dân khu vực 1 – Cần Thơ quyết định:
– Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn bà Nguyễn Thị Kim H
+ Bà H được nhận toàn bộ di sản bao gồm căn nhà và đất tại số G, đường T, phường P, thành phố Cần Thơ theo giấy chứng nhận số 5401041474, thửa đất số 186, tờ bản đồ 52, diện tích 103m2 và nhà trên đất tổng diện tích sử dụng 141,24m2, diện tích xây dựng 100,57m2 do UBND tỉnh C cấp ngày 14/11/2003.
+ Bà Nguyễn Thị Kim H có trách nhiệm hoàn lại cho ông Nguyễn Minh H1 số tiền 145.368.000 đồng
– Về chi phí thẩm định và định giá tài sản: Bà Nguyễn Thị Kim H tự nguyện chịu số tiền 12.000.000 đồng
– Về án phí sơ thẩm Bà Nguyễn Thị Kim H phải nộp 81.425.000 đồng án phí chia thừa kế. Ông Nguyễn Minh H1 phải nộp 7.268.400 đồng án phí vụ kiện.
Bài học rút ra
– Giới hạn quyền tặng cho tài sản: việc cha mẹ tặng cho quyền sử dụng đất hoặc phần di sản thừa kế cho một người con là quyền định đoạt hợp pháp, được pháp luật công nhận theo quy định tại Điều 167 Luật Đất đai 2013 và Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015. Tuy nhiên, khi tài sản đó liên quan đến phần di sản chung của người đã mất, thì người tặng cho cần bảo đảm việc tặng cho chỉ thực hiện đối với phần tài sản thuộc quyền sở hữu của mình và Những người thừa kế khác phải được thông báo và thể hiện ý chí rõ ràng (bằng văn bản tặng cho, văn bản đồng thuận).
– Nên lập di chúc rõ ràng, hợp pháp để tránh tranh chấp giữa các con sau khi qua đời hoặc bằng các văn bản tặng cho, thỏa thuận về di sản cần công chứng, chứng thực để có giá trị pháp lý. Nếu di sản là quyền sử dụng đất, cần kiểm tra kỹ hạn mức tách thửa và quy hoạch để tránh tranh chấp khi chia.
